Περιγραφή

​

​ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΟΥ

​

Η υπογονιμότητα είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που πλήττει το 15% των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας και που εντείνεται συνεχώς. Η σύλληψη είναι μια ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία, είναι χαρακτηριστικό πως η πιθανότητα ένα ζευγάρι να συλλάβει κατά τη διάρκεια ενός οποιουδήποτε μήνα είναι μόνο 20-25%. Μετά από ένα χρόνο τακτικών σεξουαλικών επαφών, χωρίς εγκυμοσύνη, το ζευγάρι αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας.

​

Υπάρχουν ανδρικοί και γυναικείοι παράγοντες υπογονημότητας. Για τον ανδρικό παράγοντα τα κύρια αίτια υπογονιμότητας αποτελούν η ολιγοσπερμία (μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων), η μειωμένη κινητικότητα και η κακή μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Για τον γυναικείο παράγοντα ενοχοποιείται η ενδομητρίωση, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), ανατομικά και λειτουργικά προβλήματα των ωοθηκών και των σαλπίγγων, οι ορμονικές διαταραχές του κύκλου και η προχωρημένη ηλικία της γυναίκας. Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δίνει λύσεις στα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα αυξάνοντας τα ποσοστά εγκυμοσύνης ακόμα και σε δύσκολες περιπτώσεις υπογονιμότητας.

​

Η γονιμότητα μιας γυναίκας καθορίζεται σημαντικά απο τα αποθέματα ωοθηκών της.Οι περισσότερες γυναίκες έχουν επαρκή αποθέματα ωοθηλακίων  μέχρι τα 30 τους . Στη συνέχεια ξεκινάει σταδιακή μείωση των αποθεμάτων και κατά συνέπεια της γονιμότητας, αλλά με μεγάλες διαφορές μεταξύ των γυναικών .Είναι σημαντικό λοιπόν να γίνει εγκαίρως εκτίμηση των αποθεμάτων αυτών ,μέσω ορμονολογικών εξετάσεων και υπερηχογραφήματος κατά το οποίο γίνεται μέτρηση ωοθηλακίων .
 

Διάγνωση και διερεύνηση υπογονιμότητας

Στο πλαίσιο της διαδικασίας διερεύνυσης  του υπογόνιμοθ ζευγάριου είναι απαραίτητο ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό και ο βασικός κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος που περιλαμβάνει:

​

Για τον άνδρα:  

​

• Aξιολόγηση σπέρματος, σπερμοδιάγραμμα, κατακερματισμό DNA, καλλιέργεια σπέρματος

• Ορμονικός έλεγχος​

 

για την γυναίκα:

​

• Ορμονικός - ενδοκρινολογικός έλεγχος

• Έλεγχος αποθεμάτων ωοθηκών (μέτρηση ωοθηλακίων-ΑΜΗ)

• Υστεροσαλπιγγογραφία,

• Διαγνωστική Υστεροσκόπηση​

 

Επιπλέον εξετάσεις για το ζευγαρι που πραγματοποιούνται ανα περίπτωση:

​

• Έλεγχος  για μεταδιδόμενα νοσήματα όπως Ηπατίτιδα A, Β, C, HIV και σύφιλη.

• Καρυότυπος ζεύγους

• Έλεγχος  για κυστική ίνωση

• Έλεγχος θρομβοφιλίας

 

ΣΠΕΡΜΑΤΕΓΧΥΣΗ

Σε προβλήματα υπογονιμότητας δύο από τις προτεινόμενες θεραπείες είναι η σπερματέγχυση και η εξωσωματική γονιμοποίηση. Συχνά τίθεται το δίλλημα αν το ζευγάρι θα υποβληθεί πρώτα σε σπερματέγχυση ή αν θα προχωρήσει άμεσα σε εξωσωματική γονιμοποίηση και αν τελικά επιλέξει τη σπερματέγχυση, πόσες προσπάθειες θα πρέπει να κάνει πριν προχωρήσει στην εξωσωματική.

 

Η εξωσωματική γονιμοποίηση έχει μεγαλύτερο κόστος από τη σπερματέγχυση και ενδείκνυται απόλυτα για γυναίκες με αποφραγμένες σάλπιγγες, με σοβαρού βαθμού ενδομητρίωση, σε περιπτώσεις σοβαρού βαθμού ολιγοασθενοσπερμίας και μετά από έξι αποτυχημένες προσπάθειες σπερματέγχυσης. 

​

Η σπερματέγχυση  θεωρείται σε πολλές περιπτώσεις η μέθοδος πρώτης επιλογής πριν το ζευγάρι  καταφύγει  στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Αυτή η θεραπεία πραγματοποιείται όταν το ζευγάρι έχει μια ανεξήγητη υπογονιμότητα,αν υπάρχει μια ελαφρώς μειωμένη ποιότητα στο σπέρμα του συζύγου ή μια ήπια ενδομητρίωση. Συνήθως γίνονται δύο μέχρι και έξι προσπάθειες. Αν η σπερματέγχυση δεν οδηγήσει σε εγκυμοσύνη , είναι συχνά απαραίτητο να προταθεί θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.

​

Ποια είναι η διαδικασία της Σπερματέγχυσης;

 

Οι σπερματεγχύσεις μπορούν να γίνουν σε φυσικό κύκλο χωρίς διέγερση ή με ελαφρά πρόκληση ωοθυλακιορρυξίας.

Η ενδομητρική σπερματέγχυση (IUI) πραγματοποιείται μέσω ενός πολύ λεπτού, ευλύγιστου καθετήρα, απ' όπου διοχετεύεται μέσω του τραχήλου κατάλληλα επεξεργασμένο σπέρμα μέσα στην κοιλότητα της μήτρας.  Με την επεξεργασία του σπέρματος αφαιρούνται διάφορες ουσίες  που επηρεάζουν την ζωτικότητα των σπερματοζωαρίων και επιτυγχάνεται συγκέντρωση των ζωηρά κινουμένων  και μορφολογικά άριστων  σπερματοζωαρίων.

 

Τι ποσοστό επιτυχίας έχει η μέθοδος της σπερματέγχυσης;

​

Eξαρτάται από τα προβλήματα υπογονιμότητας που αντιμετωπίζει το ζευγάρι καθώς και την ηλικία της γυναίκας. Η Σπερματέγχυση έχει  ποσοστό επιτυχίας εξαρτώμενο από την ηλικία της γυναίκας, πριν τα 30 το ποσοστο φτάνει στο 20 με 25% ανα προσπάθεια, ενώ από 30 εως 35 ετων το ποσοστο κυμαινεται από 15-20%, από 35 εως 40 είναι 10%. Η εμπειρία δείχνει ότι οι αριθμοί αυτόί ισχύουν για περίπου 3-4κύκλους. Η λογική της επιτυχίας της σπερματέγχυσης στηρίζεται στις επαναλαμβανόμενες προσπάθειες. Οι επαναλήψεις, σε συνδυασμό με την σωστή αξιολόγηση των περιστατικών μπορούν να φτάσουν σε καλό ποσοστό επιτυχίας  αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.

 

Τι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση;

 

Η Εξωσωματική Γονιμοποίηση είναι η μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ,κατα την οποία η  ένωση των ωαρίων με τα σπερματοζωάρια γίνεται  στο εργαστήριο προκειμένου να δημιούργηθούν ‘εμβρυα  ,τα οποία στη συνέχεια μεταφέρονται  στη μήτρα της μέλλουσας μητέρας.

Σε κάθε κύκλο ένα ωοθυλάκιο μεγαλώνει και περίπου την 14η μέρα γίνεται η ωορρηξία. Σκοπός με την εξωσωματική είναι να μεγαλώσουν πολλά ωοθυλάκια, ώστε να έχουμε περισσότερα ωάρια για γονιμοποίηση. Γι αυτό τον λογο η γυναίκα υποβάλλεται σε φαρμακευτική αγωγή, με ενέσεις ή και χάπια, προκειμένου να διεγερθούν οι ωοθήκες και να παράγουν πολλά ωοθυλάκια. Παρακολουθούμε με υπερηχογράφημα στο ιατρείο την ανάπτυξη των ωοθυλακίων. Στη συνέχεια, όταν αυτά φτάσουν στο κατάλληλο μέγεθος ακολουθεί η ωοληψία. Στο εργαστήριο τα ωάρια γονιμοποιούνται από το σπέρμα, διαδικασία η οποία γίνεται από τους εμβρυολόγους του εργαστηρίου. Τα γονιμοποιημένα ωάρια αναπτύσσονται σταδιακά σε έμβρυα. Μετά, από 2 με 5 μέρες τα έμβρυα μεταφέρονται πίσω στη μήτρα της γυναίκας, με την διαδικασία της εμβρυομεταφοράς και 12 μέρες μετά την εμβρυομεταφορά ακολουθεί το τεστ κύησης για να διαπιστωθεί η εγκυμοσύνη.

 

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ

​

Διέγερση των ωοθηκών

​

Η διέγερση των ωοθηκών είναι η πρώτη φάση της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Γίνεται χορήγηση καθημερινών ενέσεων οι οποίες διεγείρουν  τις ωοθήκες να παράγουν πολλά ωοθυλάκια ώστε να μπορεί να ληφθεί ένας μεγαλύτερος αριθμός ωαρίων. Η θεραπεία αυτή συνήθως διαρκεί από 8 έως 12 ημέρες, ανάλογα με την ανταπόκρισης της κάθε ασθενούς. Σε αυτό το στάδιο, η παρακολούθηση της ανάπτυξη των ωοθυλακίων γίνεται με μια σειρά από 3 ή 4 υπερηχογραφήματα και με εξετάσεις αίματος για την μέτρηση των επιπέδων ορμονών στο αίμα.

 

Ωοληψία

​

Όταν τα ωοθυλάκια έχουν φθάσει σε ικανοποιητικό μέγεθος, προγραμματίζεται ωοληψία 36 ώρες μετά τη χορήγηση μιας ένεσης η οποία προκαλεί ωρίμανση των ωαρίων. Ωοληψία είναι η διαδικασία λήψης των ωαρίων από τις ωοθήκες και πραγματοποιείται στο χειρουργείο με μέθη, έτσι ώστε η γυναίκα να μην αισθάνεται πόνο ή καποια ενόχληση, διαρκεί περίπου 15 λεπτά. Η ωοληψία γινεται διακολπικά με μία λεπτή βελόνα, υπό υπερηχογραφικό έλεγχο.
 

Γονιμοποίηση

​

Μετά την ωοληψία γίνεται η λήψη σπέρματος από τον σύντροφο και προχωρούμε στη γονιμοποίηση των ωαρίων. Για να γίνει η γονιμοποίηση στο εργαστήριο, τοποθετούνται χιλιάδες σπερματοζωάρια γύρω από ένα ωάριο. Εναλλακτικά η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει μέσω της μικρογονιμοποίησης (ICSI) όπου ένα ζωντανό σπερματοζωάριο επιλέγεται και εισάγεται μέσα στο ωάριο από τον εμβρυολόγο.
Την επόμενη μέρα μετά τη γονιμοποίηση, παρακολουθούμε πως εξελίσσονται τα έμβρυα, κάποια μπορεί να μην είναι βιώσιμα και να μην εξελίσσοντα. Αυτά που αναπτύσσονται    βαθμολογούνται ανάλογα με τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά και την ικανότητά τους να διαιρούνται.  Η ανάπτυξη των εμβρύων στο εργαστήριο μπορεί να διαρκέσει από 2 με 5 μέρες και μετά ακλουθεί η εμβρυομεταφορά.

 

Εμβρυομεταφορά

​

Είναι η διαδικασία μεταφοράς των εμβρύων στην κοιλότητα της μήτρας. Τα καλύτερα έμβρυα επιλέγονται για την εμβρυομεταφορά. Η διαδικασία είναι ανώδυνη και σύντομη, δεν απαιτείται κανενός είδους αναισθησία και πραγματοποιείται με ειδικό καθετήρα. Η γυναίκα παραμένει συνήθως ξαπλωμένη για περίπου μία ώρα και στη συνέχεια μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι της.